صفی علیشاه » دیوان اشعار » مسمطات » شمارهٔ ۷

تو کئی کز عقب پرده‌کشی‌ این همه سر

تا به بینی که بود خفته که بیدار اندر

همه چون خفتند آئی بسرا باز دگر

همچو در چشم که خواب آید ونشاه در سر

هیچ بس چابک و جلدی به نیائی بنظر

قفلها را همه بگشائی بی‌میخ و تبر

نگذاری ز پی پا و سری کفش و کلاه

همه بربائی و چون باد روی از درگاه

راه بینان دو هزار ار بگمارند براه

کس نه بیند اثر گام ترا بر ناگاه

وربه بینندت بر چرخ روی گردی ماه

نیمه شب دزدی چون روز شود شاهنشاه

شب چو شد باز دراندازی بر بام کمند

بکمندت نبود حاجت و بر بند ار چند

پیش پای تو چو خواهی که در آئی بگزند

متساویست در کوته و گردون بلند

نهر برکندن سقف و در و ببریدن بند

نه ترا خنجر باید نه کلید و نه کلند

روشنی دزدی از روز و سیاهی از شب

نشاه از باده و رنگ از گل و سرخی از لب

نیست معلوم که می‌نشاه نداد از چه سبب

رنگ و بو از چه ز گل رفت و فروغ از کوکب

کسی گمان بر تو بدینسان نبرد نیست ادب

شاه لشکرکش و طرار بس اینست عجب

و از مونی بود این تا که نمائی بعیان

که بکاری نبرد دست کس از من آسان

چونکه در رزم صف‌آرائی و آئی بمیان

نیست حاجت که دهی از پی غارت فرمان

زنده برجا بنماند یکت اندر میدان

رفته بینی دل و دین جمله بیاد و سر و جان

چونکه بنشینی در بزم و بری دست بمی

می‌برد حسرت از آن رزم روان جم و کی

ملک افسوس خورد کز چه بشر نبود وی

تا که آید بزمین صومعه گیرد در ری

اندران صومعه یک عمر نشیند تا کی

راه در بزم تو یابد غم دل سازد طی

در همه علم و زبان در همه آداب وفنون

کاملی و ز همه در صنعت و حکمت افزون

لب گشائی چو بتحقیق شفا و قانون

دست حیرت گزد از حسن بیانت افلاطون

از تو آموزد اگر سر تصوف ذوالنون

عجبی نیست که دانی همه چیز از چه و چون

هر کتابی که بعالم بود از روی عدد

همه ار خوانی از بر چو الفبا و ابجد

ورق و صفحه وسطرس بتو ظاهر بسند

وآنچه دارد زبر و زیر و دگر نقطه و مد

چون بنطق آئی سازی بنظر حل عقد

صعب و آسان همه یکسان برد از هوش خرد

عقل اینها همه در دلبری آن غیرت حور

برده گوئی گرو از هر که بخوبی مشهور

دل هر کس برداز عشق چو نزدیک و چه دور

چشم گر بر نگشائی سوی او بر دستور

که دل و دین به نگهداری از و گاه عبور

ناگهان یابی در سینه شرر در سر شور

خواب و بیداری یکسان بودش در آداب

می‌برد دل ز بر خلق چه بیدار و چه خواب

گر بود خواب بخواب آیدش از کشف حجاب

همچو ملک است تو گوئی ملکوتش به ایاب

دل بیدار بجلدی برد انسان که عقاب

صید گنجشک کند طره چو آرد در تاب

روزکی رفت پی دیدن شخصی زرجال

من و یاران دو سه چون سایه و را از دنبال

اندران بزم در آمد نفری ز اهل ضلال

کرد انکار کلامی زوی از سوء خصال

گفت آرید کتاب از پی اثبات مقال

بر سر صفحه چو بگشود کتاب اندر حال

بر عنادش همه بستند کمر ز اهل طریق

او نفرمود بر اینگونه خصومت تصدیق

گفت من شاه دوکونم نشوم عبد فریق

دریم رحمت من خلق دو کونند غریق

گردوایی کند اظهار غرض بهر علیق

یا که خامی فکند خشت بدریای عمیق