کرد چوره در سرطان آفتاب

چشمهٔ خورشید فرو شد باب

ابر سرا پرده به بالا کشید

سبزه صف خویش بصحرا کشید

آب فرو ریخت به کار زمین

[...]

پیل چو کوهی که بود بی‌سکون

چارستون زیر که بی ستون

وان جل زر نیش به فرو شکوه

سایه همی کرد به بالای کوه

سود بگردون سر شنگرف سای

[...]

گرم‌ترین کارگزاران خوان

مایده کردند ز مطبخ روان

خوانچهٔ آراسته بیش از هزار

بر همه الوان نعم کرده بار

بانگ روا رو که ز اختر گذشت

[...]

بیره تنبول که صد برگ بست

چون گل صد برگ بیامد بدست

نادره برگی چو گل بوستان

خوب‌ترین نعمت هندوستان

تیز چو گوش فرس تیزخیز

[...]

شد زن مطرب به نوا پروری

انجمنی پر ز مه و مشتری

غمزه زنانی همه مردم فریب

سیب، زنخ، خال زنخ، تخم سیب

چاه زنخ روشن و صافی چو ماه

[...]

گر چه پدر بر سر تختش کشید

شست و فرود آمد و پیشش دوید

لشکر اسلام که آنجا رسید

بود زمین تشنه که دریا رسید

بود به یک جای صف تیغ و تیر

همچو نیستان به لب آبگیر

تیز تگ و گوش چو پیکان پدید

[...]

جوهری شام به سودا گری

کرده گهر پیش کش مشتری

چرخ یکی حلقهٔ انگشترین

بر سر یک حلقه هزاران نگین

با همه چون سایه شده هم نشست

[...]

چون دل شب حاملهٔ مهر گشت

بر شب حامل مه کامل گذشت

حامل یک ماهه نه بل یکشبه

تاجوری زاد در آن کوکبه

مستی او مایهٔ هشیاریش

خفته همه خلق ز بیداریش

کردی بزرگی به حق کهتران

داد سبک جامه به قیمت گران

این همه بیداری ما خفتن ست

[...]

چرخ نداند در و دیوار کس

تکیه به دیوار و درش کرده بس

مردم یک خانه و صد خرمی

خانهٔ یک مردم و صد مردمی

چتر شه آنست که شد چرخ ماه

[...]

جانب سایه شده مردم روان

سایه به دنباله مردم دوان

پرده نشین گشت فلک سوبسوی

با همه زالی شد پوشیده روی

از سم اسپش که زمین کرد چاک

[...]

آب در از تاج و قبا و کمر

تا به کمر تا به گلو تا بسر

تیغ خوش و تیغ زبان ناخوش است

تیغ چو آبست و زبان آتش است

خسرو من! بگذر از بن گفتگوی

نیکی خویش و بد مردم مگوی

چشم تو از عیب تو دیدن تهی است

از دگری پرس که عیب تو چیست

چشم بخود باز مکن چون خسان

[...]

باش به کامم که به کام توام

زنده و نازنده به نام توام

حکمت و حکمش که ندارد زوال

هم ز خلل خالی و هم از خیال

بر در تو آمده‌ام شرمسار

[...]

تا به سریر عرب آن جسم نشست

رعب عرب بر همه عالم نشست

فتنهٔ چشم آمده زان سو مدام

تیغ زبان خفته میان نیام

دیده که نادیدهٔ دیدار تست

دیده و نادیده گرفتار تست

چون اثر شوق ز غایت گذشت

کفهٔ دانش ز کفایت گذشت

پنج طرف چتر چو مهر سپهر

شش جهت آراسته از پنج مهر

چار گهر کرد جهان را پدید

در کرهٔ شش جهت اندر کشید

ساخته نه حجره به از هشت باغ

[...]

آهوی مشکین و سرش باد شاخ

وز دم او مشک به صحرا فراخ

چشم چو بر گلشن بختش فتاد

گشت پیاده چو گل از پشت باد

روی چو گل بود به پشت زمین

[...]