پلنگ خون نشناسد برگ دراز خنجر

هزبر پی نشناسد بتن در از پیکان

نه از موافق تو ز استر شود نصرت

نه از مخالف تو دورتر شود خذلان

خرد پژوهی و افعال تو صفات خرد

روان پذیری و الفاظ تو بلطف روان

بلفظ و فضل تو نازد همی دوات و قلم

بپای و دست تو بالد همی رکاب و عنان

ز چیرگی چه سنان پیش دست تو چه قلم

ز پردلی چه قلم پیش روی تو چه عنان

هزار کار فرو بسته وز تو یک تدبیر

هزار عالم آشفته وز تو یک فرمان

ره مروت و دادی و نیستی ملت

در هدایت و عقلی و نیستی ایمان

نه بر زمین چو تو بنمود پیکری گردون

نه در گهر چو تو بنگاشت صورتی یزدان

ایا زمانۀ آزادگی زمانۀ تو

تویی پناه مر آزاده را ز صرف زمان

مرا روانی و تیزی ز طبع و لفظ بکاست

از آن سپس که بدم طبع تیز و لفظ روان

مثال طبع چو کان آمد و سخن گوهر

اگر طلب نکنندش بماند اندر کان

چو در رکاب تو این یک سفر بسر بردم

زمن گسسته شود دست سختی حدثان

بنام فرخ تو قصه ای تمام کنم

که تا بحشر معانی ازو دهند نشان

دلیل قوت طبع مرا درین معنی

بس آن کتاب که من گفته ام ، بخواه و بخوان

کسی که راه کژ اندر سخن چنان راند

چو راه راست بود جادویی کند ببیان

همیشه تا نه خزانیست در بهار چمن

مدام تا نه بهاریست در خزان بستان

خزان ناصح جاهت مباد جز که بهار

بهار حاسد بختت مباد جز که خزان

هوا همی بنکارد بحله روی چمن

صبا همی بطرازد بدر شاخ سمن

سمن شکفته فراز چمن چو روی صنم

بنفشه خفته بزیر سمن چو پشت شمن

زمین بخندد هر ساعتی چو چهره دوست

[...]

برنگ آب گل و می شده است دیده من

ز مهر آن لب می رنگ و چهره گلگون

نه سرو نازد چون قامت تو در بستان

نه ماه تابد چون عارض تو بر گردون