اگر عنقا ز بی برگی بمیرد

شکار از صید گنجشکان نگیرد

مروت نباشد بر افتاده زور

برد مرغ دون دانه از پیش مور

چو بیداد کردی توقع مدار

که نامت به نیکی رود در دیار

ملک و دولت را به تدبیر بقا دانی که چیست

کاو به فرمان تو باشد تو به فرمان خدای

دادگر اندر دو جهان پادشاست

ورنه هم آنجا و هم اینجا گداست

چو ما را به غفلت بشد روزگار

تو باری دمی چند فرصت شمار

کسی را در این بزم ساغر دهند

که داروی بیهوشی‌اش در دهند

آن نه رویی ست که من وصف جمالش دانم

این حدیث از دگری پرس که من حیرانم

سالک راه خدا پادشه ملک سخن

ای ز الفاظ تو آفاق پر از درّ یتیم

اختر سعدی و عالم ز فروغ تو منیر

واضع عقلی و گیتی ز نظیر تو عقیم

پیش اشعار تو شعر دگران را چه محل

[...]

در این ورطه کشتی فرو شد هزار

که پیدا نشد تخته‌ای بر کنار

در روی تو گفتم: سخنی چند بگویم

رو باز گشادی و در نطق ببستی

کسی ره سوی گنج قارون نبرد

و اگر برد ره باز بیرون نبرد

ای مرغ سحر عشق ز پروانه بیاموز

کآن سوخته را جان شد و آواز نیامد

این مدعیان در طلبش بی خبرانند

کآن را که خبر شد خبری باز نیامد

گر کسی وصف او ز من پرسد

بیدل از بی‌نشان چه گوید باز

عاشقان کشتگان معشوقند

برنیاید ز کشتگان آواز

جهان نماند و خرم روان آدمی‌ای

که باز ماند از او در جهان به نیکی یاد

زر افشان چو دنیا بخواهی گذاشت

که سعدی دُر افشاند اگر زر نداشت

بسا اهل دولت به بازی نشست

که دولت به بازی برفتش ز دست

جوانمرد و خوشخوی و بخشنده باش

چو حق بر تو باشد تو با بنده باش

خواجه تشریفم فرستادی و مال

مالت افزون باد و خصمت پایمال

هر به دیناریت سالی عمر باد

تا بمانی سیصد و پنجاه سال

اولین باب تربیت پند است

دومین نوبه خانه و بند است

سومین توبه و پشیمانی

چارمین شرط و عهد سوگند است

پنجمین گردنش بزن که خبیث

[...]