شبی بلطف ز پیر خرد بپرسیدم

بدانخیال که در خاطرم مصور شد

که رنج محنت ایام و حادثات زمان

همه برای من اندر جهان مقرر شد

بعمر خویش ندیدم که یک مراد مرا

[...]

شهریار جهان طغایتمور

شاه سیارگان غلام تو باد

جام گیتی نما که خورشید است

دور او تا ابد بکام تو باد

هست بزم تو رشک خلد برین

[...]

شاها کمینه بنده میمون جناب تو

کز کائنات حضرت عالیت را گزید

شیرین نکرده از عسل روزگار کام

تا کی زمانه منج صفت خواهدش گزید

وقتست اگر بر این دل رنجور ناتوان

[...]

شهریارا بدان خدای که او

از جهانت گزید و شاهی داد

روز و شب را زخم نیل فلک

هم سفیدی و هم سیاهی داد

ز بر آسمان و زیر زمین

[...]

شنیده ام که در ایام بعد هر بندی

دری گشاید و مردم از آن رسد بمراد

حکایتیست و گر نه در مراد مرا

چگونه بسته که هرگز دری دگر نگشاد

صبر در کارها چه نیک و چه بد

از علامات بخردی باشد

بشتاب از تو رد نخواهد شد

هر قضائی که ایزدی باشد

بقضا دادنت رضا اولی

[...]

ضیاء دولت و دین ایکه ما در ارکان

بصد قران چو تو فرزند نامور نارد

بخشکسال کرم بر سر نهال امید

ز ابر دست تو باران جود میبارد

کمینه چاکرت امروز با سه چاریار لطیف

[...]

طالع من ببین که از پی آب

گر روم سوی بحر بر گردد

ور بدوزخ طلب کنم آتش

آتش از یخ فسرده تر گردد

گر برم حاجتی بنزد کسی

[...]

طالعی بس عجبست ابن یمین را که مدام

با وی اولاد زمان بی سببی بد باشند

گاو در خرمنم از کون خری گر چه کنند

هر چه گویند چو تحقیق کنی خود باشند

فی المثل در همه کس گر چو فرشته نگرند

[...]

طمع مدار که راه صلاح گیرد پیش

هر آنکه عادت بد با گلش سرشته شود

مرا زنا کس و بد اصل نیست چشم وفا

چگونه دیو لعین پاک چون فرشته شود

ظالمی را خانه غارت کرد روزی کافری

خلق را دیدم که مالش را بغارت میبرند

گفتم ایظالم چه حال افتاده است اکنون ترا

گفت آنچ از غارت آوردم بغارت میبرند

عقل گویدم از عالم وحدت مگذر

که بسی دوست نما دشمن بد خواه بود

گوشه ئی گیر و کناری ز همه خلق جهان

تا میان تو و غیری نبود داد و ستد

زانکه با هر که ترا داد و ستد پیدا شد

[...]

عوانرا آشنا مشمر تو روزی

بتخصیصی ز تو بیگانه گردد

اگر در مهر او چون موی گردی

ز بهر کندنت چون شانه گردد

عوانرا سگ نشاید گفت زیراک

[...]

عید نو کائینه دلها ز زنگ غم زدود

بر وزیر شهنشان فرخنده و پیروز باد

چون برات و قدر بادا هر شب از شبهای او

روزهاش از خرمی چون عید و چون نوروز باد

هر که را داد نعمتی ایزد

او ازو نی چشاند و نه چشد

ملک الموت را بقا بادا

تا ز قهرش بیکنفس باشد

وانکه آنرا بسان جان دارد

[...]

کریم زاده چو مفلس شود در او پیوند

که شاخ گل چو تهی گشت بارور گردد

لئیم زاده چو منعم شود ازو بگریز

که مستراح چو پر گشت گنده تر گردد

غیاث دولت و دین آنکه طوطی جانرا

ز شکر سخن خوش اداش چینه بود

جهان فضل که پیر خرد به نسبت او

تهی ز جمله فضائل چو طفل دینه بود

نهال مهر و یم در میان جان همه عمر

[...]

غلام همت آنم که همچو باد سحر

ز بار معصیت خود چو بید میلرزد

بگوی زاهد مغرور را که مدت عمر

برسم اهل ریا طاعتی همی ورزد

که بیش رنجه مدار و مرنج بهر جنان

[...]

غم فرزند خوردن از جهل است

که خدا این و آنش می ندهد

کردگاری که آفرید او را

میتواند که جانش می ندهد

از کمال و کرم چو جانش داد

[...]

فلک آنست که یکروز بپایان نبرد

تا دلم را ببلای چو شبی نسپارد

روز روشن ز شب تیره سیه تر گردد

گر ز حالم رقمی عقل بر او بنگارد

کرده روزم چو شب تیره ولی صبح دلم

[...]