نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۲۳ - حکایت نوشیروان با وزیر خود
صیدکنان مرکبِ نوشیروان
دور شد از کوکبهٔ خسروان
مونس خسرو شده دستور و بس
خسرو و دستور و دگر هیچکس
شاه در آن ناحیت صید یاب
[...]
نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۲۴ - مقالت سوم در حوادث عالم
یک نفس ای خواجهٔ دامنکشان
آستنی بر همه عالم فشان
رنج مشو راحتِ رنجور باش
ساعتی از محتشمی دور باش
حکم چو بر عاقبتاندیشی است
[...]
نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۲۵ - حکایت سلیمان با دهقان
روزی از آنجا که فراغی رسید
باد سلیمان به چراغی رسید
مملکتش رخت به صحرا نهاد
تخت بر این تختهٔ مینا نهاد
دید بهنوعی که دلش پاره گشت
[...]
نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۲۶ - مقالت چهارم در رعایت از رعیت
ای سپر افکنده ز مردانگی
غول تو بیغولهٔ بیگانگی
غَرّه به مُلکی که وفاییش نیست
زنده به عمری که بقاییش نیست
پی سپر جرعهٔ میخوارگان
[...]
نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۲۷ - داستان پیر زن با سلطان سنجر
پیرزنی را ستمی درگرفت
دست زد و دامن سنجر گرفت
کای ملک آزرم تو کم دیدهام
وز تو همهساله ستم دیدهام
شحنهٔ مست آمده در کوی من
[...]
نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۲۸ - مقالت پنجم در وصف پیری
روز خوش عمر به شبخوش رسید
خاک به باد، آب به آتش رسید
صبح برآمد چه شوی مستِ خواب؟
کز سر دیوار گذشت آفتاب
بگذر از این پی که جهانگیری است
[...]
نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۲۹ - داستان پیر خشتزن
در طرف شام یکی پیر بود
چون پری از خلق طرفگیر بود
پیرهن خود ز گیا بافتی
خشت زدی، روزی از آن یافتی
تیغزنان چون سپر انداختند
[...]
نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۳۰ - مقالت ششم در اعتبار موجودات
لعبت بازی پس این پرده هست
گرنه بر او این همه لعبت که بست؟
دیدهٔ دل محرم این پرده ساز
تا چه برون آید از این پرده راز
در پس این پردهٔ زنگار گون
[...]
نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۳۱ - داستان سگ و صیاد و روباه
صیدگری بود عجب تیزبین
بادیهپیمای و مراحلگزین
شیرسگی داشت که چون پو گرفت
سایه خورشید بر آهو گرفت
سهم زده کرگدن از گردنش
[...]
نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۳۲ - مقالت هفتم در فضیلت آدمی بر حیوانات
ای به زمین بر چو فلک نازنین
ناز کِشَت هم فلک و هم زمین
کار تو زآنجا که خبر داشتی
برتر از آن شد که تو پنداشتی
اول از آن دایه که پروردهای
[...]
نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۳۳ - داستان فریدون با آهو
صبحدمی با دو سه اهل درون
رفت فریدون به تماشا برون
چون به شکار آمد در مرغزار
آهوکی دید فریدون شکار
گردن و گوشی ز خصومت بری
[...]
نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۳۴ - مقالت هشتم در بیان آفرینش
پیشتر از پیشتران وجود
کآب نخوردند ز دریای جود
در کف این ملک یساری نبود
در ره این خاک غباری نبود
وعدهٔ تاریخ به سر نامده
[...]
نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۳۵ - داستان میوه فروش و روباه
میوه فروشی که یمن جاش بود
روبهکی خازن کالاش بود
چشم ادب بر سر ره داشتی
کلبهٔ بقال نگه داشتی
کیسهبُری چند شگرفی نمود
[...]
نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۳۶ - مقالت نهم در ترک شئونات دنیوی
ای ز شب وصل گرانمایهتر
وز عَلَم صبح سبک سایهتر
سایهصفت چند نشینی به غم؟
خیز که بر پای نکوتر علَم
چون مَلِکان عزمِ شد آمد کنند
[...]
نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۳۷ - داستان زاهد توبهشکن
مسجدییی بسته آفات شد
معتکف کوی خرابات شد
می به دهن برد و چو می میگریست
کای من بیچاره مرا چاره چیست
مرغ هوا (هوی) در دلم آرام کرد
[...]
نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۳۸ - مقالت دهم در نمودار آخرالزمان
ای فلک آهستهتر این دور چند؟
وی زمی آسودهتر این جور چند؟
از پس هر شامگهی چاشتیست
آخرِ برداشت فرو داشتیست
در طبقات زمی افکنده بیم
[...]
نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۳۹ - داستان عیسی
پای مسیحا که جهان مینَبَشت
بر سر بازارچهای میگذشت
گرگسگی بر گذر افتاده دید
یوسفش از چه بهدر افتاده دید
بر سر آن جیفه گروهی نظار
[...]
نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۴۰ - مقالت یازدهم در بیوفایی دنیا
خیز و بساط فلکی درنورد
زانکه وفا نیست درین تختهنرد
نقش مراد از در وصلش مجوی
خصلت انصاف ز خصلش مجوی
پای درین بحر نهادن که چه؟
[...]
نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۴۱ - داستان موبد صاحبنظر
موبدی از کشور هندوستان
رهگذری کرد سوی بوستان
مرحلهای دید مُنَقَّش رباط
مملکتی یافت مُزَوَّر بساط
غنچه به خون بسته چو گردون کمر
[...]
نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۴۲ - مقالت دوازدهم در وداع منزل خاک
خیز و وداعی بکن ایام را
از پسِ دامن فکن این دام را
مملکتی بهتر ازین ساز کن
خوشتر ازین حجره دری باز کن
چون دل و چشمت به ره آورد سر
[...]