هنگامه حیدری
هنگامه حیدری در ۱ سال و ۴ ماه قبل، شنبه ۵ آذر ۱۴۰۱، ساعت ۱۶:۲۲ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » ترجیعات » یازدهم:
ز هر شاخی یکی مرغی، بگوید سرنبشت ما
کی خواهد مرد امسال او، کی خواهد خورد دنیا را
مگر گل فهم این دارد، که سرخ وزرد می‌گردد
چو برگ آن شاخ می‌لرزد مگر دریافت معنی را
بین این دو بیت براساس تصحیح فروزانفر یک بیت جا افتاده:
کی خواهد زاد از مادر، کی خواهد باد دادن سر
کی درماند به شور و شر، که یابد مال بشری را
هنگامه حیدری در ۱ سال و ۴ ماه قبل، شنبه ۵ آذر ۱۴۰۱، ساعت ۱۶:۰۱ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » ترجیعات » یازدهم:
بخوری می‌کند ریحان، که هنگام وصال آمد
چناران دست بگشاده، که هنگام کنارست آن
حقایق جان عشق آمد، که دریا را درآشامد
که استسقای حق دارد، که تشنه شهریارشت آن
بین این دو بیت این بیت جا افتاده تصحیح کنید لطفن:
بهل باغ و شقایق را، مشرّح کن حقایق را
که ما آن کاره ایم ای جان و این هنگام کارست آن
از تصحیح استاد فروزانفر
شهریارشت هم شهریارست درست است.
هنگامه حیدری در ۱ سال و ۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲ آذر ۱۴۰۱، ساعت ۰۰:۰۹ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۰۱۷:
چهره چون آفتاب بر تن چون غوره تاب
تا بشود پرشکر در تن هر روده‌ای
به جای روده ای "روره ای" درست است استاد فروزانفر نوشته اند ظاهرا تلفظی از لوله است به معنی ماسوره و آن جزوی از نی که میان دو بند واقع است و همین بیت را شاهد مثال آورده اند
هنگامه حیدری در ۲ سال و ۵ ماه قبل، دوشنبه ۲۶ مهر ۱۴۰۰، ساعت ۱۷:۵۸ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۷۹۹:
در بیت 7 کلمه طمعش درست است
هنگامه حیدری در ۳ سال و ۹ ماه قبل، شنبه ۲۱ تیر ۱۳۹۹، ساعت ۰۰:۳۹ دربارهٔ عطار » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۲۸:
در بیت نهم
وانکه رویش دید ایمان بازیافت
صحیح است
هنگامه حیدری در ۳ سال و ۹ ماه قبل، جمعه ۲۰ تیر ۱۳۹۹، ساعت ۰۰:۴۵ دربارهٔ عطار » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۲۱:
مصراع اول بیت اول به جای سیاه رویی سیاه روی صحیح است
هنگامه حیدری در ۳ سال و ۹ ماه قبل، دوشنبه ۱۶ تیر ۱۳۹۹، ساعت ۰۰:۲۶ دربارهٔ عطار » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۹۹:
بیت هشتم مصراع دوم به جای
هر فلک
هم فلک
درست است.
هنگامه حیدری در ۳ سال و ۹ ماه قبل، شنبه ۱۴ تیر ۱۳۹۹، ساعت ۰۰:۳۹ دربارهٔ عطار » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۷۸:
مصراع اول بیت چهارم به این شکل صحیح است:
عالمی درد ست بر جانم ولی
هنگامه حیدری در ۳ سال و ۹ ماه قبل، جمعه ۱۳ تیر ۱۳۹۹، ساعت ۲۳:۳۰ دربارهٔ عطار » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۶۴:
در بیت یکی مانده به آخر واژه عشق زاید است:
مکن ای شمع خوبان ناز چندین
هنگامه حیدری در ۳ سال و ۹ ماه قبل، جمعه ۱۳ تیر ۱۳۹۹، ساعت ۲۳:۲۹ دربارهٔ عطار » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۶۴:
در بیت یکی مانده به آخر کلمه عشق زاید است:
مکن ای شمع خوبان ناز چندین
هنگامه حیدری در ۴ سال قبل، یکشنبه ۱۷ فروردین ۱۳۹۹، ساعت ۲۱:۰۰ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۴۲۶:
در بیت پنجم
چنان قصری ست حصن من که امن الامنین دارم.
هنگامه حیدری در ۴ سال قبل، چهارشنبه ۶ فروردین ۱۳۹۹، ساعت ۰۲:۲۱ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر پنجم » بخش ۱۱۳ - حکایت شیخ محمد سررزی غزنوی قدس الله سره:
در بیت نخست مصراع دوم : کُنیت به معنای کنیه و لقب صحیح است.
هنگامه حیدری در ۵ سال و ۱۱ ماه قبل، جمعه ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۷، ساعت ۲۰:۴۴ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۷۲:
دوست عزیز با نام suri Dalir
نوشته اند که عکه نام شهری است بله نام شهری نیز هست اما به صرف آن که یک واژه معنای دیگری داد نباید سایر نظرها و معانی را باطل دانست. اگر چنان که ایشان می فرمایند نام شهری باشد صفت سرکشی برای شهر عکه از چه روست؟ در حالی که در حدیث آمده است که : طوبی لمن رای عکه. پس صقت سرکشی برازنده این شهر نیست.
عکه نام مرغی است از تیره ی کلاغها و به حیلت گری و سرکشی معروف و مشهور است و دور نیست که نظر حضرت مولانا همین مفهوم بوده باشد.
اما آنجا که فرموده اند باقی توضیحات هم صحبح نیست. بنده مدعی نیستم و در حد بضاعت دانش اموزی می کنم به قول حضرت مولانا گر تو بهتر می زنی بستان بزن. کلی گویی کار ساده ای است به طور واضح بفرمایید کدام توضیح باب میلتان نیست
هنگامه حیدری در ۶ سال و ۶ ماه قبل، دوشنبه ۲۴ مهر ۱۳۹۶، ساعت ۲۳:۴۲ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۷۵۳:
در بیت سوم غرقه را جایگزین عرقه فرمایید . طبق نسخه ی مرحوم فروزانفر غرقه صحیح است
هنگامه حیدری در ۶ سال و ۶ ماه قبل، یکشنبه ۲۳ مهر ۱۳۹۶، ساعت ۰۰:۴۲ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۷۴۱:
در بیت هفتم طبق نسخه ی مرحوم فروزانفر می گدازد صحیح است
خوش قمر رویی کزین غم می گدازد چون هلال
خوش شکر خویی که با آن شکرستان خو کند
در بیت پنجم معنی قزلبک : طلایی یا سرخ
و صارو رنگ سیاه
و در بیت نهم
یخنی: غذای پخته شده مثل گوشت
طرغو: پیشکش، نزل
هنگامه حیدری در ۷ سال و ۵ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۸ آبان ۱۳۹۵، ساعت ۱۱:۰۸ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۷۰۶:
در بیت 14 می فرماید:
من بس نکنم که بی دلان را
این گلبشکر مجرب آمد
گلبشکر یا گلشکر ، معجونی است ساخته شده از شکر و برگ گل و قند که به آن گل انگبین هم می گویند. یا همان گلقند است که باعث افزایش قوت دل و تقویت معده است.
در ادبیات فارسی مجازا به معنای لب یار نیز هست
لطفا به صورت گلبشکر تصحیح شود
هنگامه حیدری در ۷ سال و ۵ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۸ آبان ۱۳۹۵، ساعت ۱۰:۵۷ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۷۰۵:
در بیت هفتم به جای اعنات می بایست طبق تصحیح مرحوم فروزانفر اغنات باشد و با توجه به واژه ی گدا در مصراع بعد اغنات صحیح به نظر می رسد:
اغنات مهیجست جان را
ور نی ز چه روی جان گدا شد؟
می فرماید: غنا بخشی تو (ای معبود بی همتا) برای جان شگفت آور و مهیج است و اگر غیر از این باشد پس از چه روی جان خواهندگی از تو را ترجیح میدهد
هنگامه حیدری در ۷ سال و ۱۰ ماه قبل، دوشنبه ۷ تیر ۱۳۹۵، ساعت ۰۱:۵۸ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۳۷۶:
صحیح بیت نوزدهم چنین است:
جاء الصفا زال الحزن ، شکراً لوهاب ِ المِنَن
ای مشتری زانو بزن تا من خریداری کنم
هنگامه حیدری در ۸ سال و ۳ ماه قبل، جمعه ۲ بهمن ۱۳۹۴، ساعت ۲۱:۰۹ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۶۵۱:
مصراع اول بیت اول
مهتاب برآمد کلک از گور برآمد
وز ریگ سیه چرده سقنقور برآمد
بسیار فکرم را مشغول کرد که کلک در اینجا به چه معناست، کلکی که از گور برآمده باشد. ربطی بین کلک به معنای نی عموما و قلم خصوصا با گور نتوانستم پیدا کنم معناهای متعددی برای آن دیدم از جمله کوف، جغد یا بوم. اما دکترمعین یکی از معناهای کلک را قصب آورده اند و قصب همان کتان است و می دانیم که میان ماهتاب و قصب تناسبی وجود دارد. تنها وجه قابل توجیهی که یافتم همین بود. می گویند که ماهتاب کتان را می پوساند.
سقنقور نیز جانوری شبیه سوسمار است.
والله اعلم بالصواب
هنگامه حیدری در ۸ سال و ۳ ماه قبل، شنبه ۲۶ دی ۱۳۹۴، ساعت ۲۳:۵۴ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۶۰۸:
در مصراع اول بیت نخست افند کلیمیرا ترکیب واژه ی ترکی و یونانی است به معنای افندی عزیز!
برای اطلاعات بیشتر رجوع کنید به مقاله ی اشعار یونانی در دیوان کبیر مولوی نوشته ی
محمد یوسف نیری
شیرین رزمجو بختیاری
الهام خلیل جهرمی
مجله ادب فارسی دانشگاه تهران دوره سوم شماره 1 تابستان و پاییز 1392