شهرام شریف‌زاده
شهرام شریف‌زاده در ۲ سال و ۴ ماه قبل، پنجشنبه ۱۳ آبان ۱۴۰۰، ساعت ۰۱:۳۸ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۰۳۷:
زان سر کسی
شهرام شریف‌زاده در ۶ سال و ۹ ماه قبل، شنبه ۲۴ تیر ۱۳۹۶، ساعت ۱۳:۳۳ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر اول » بخش ۱۲ - داستان آن پادشاه جهود کی نصرانیان را می‌کشت از بهر تعصب:
با درود و عرض ادب خدمت دوستان عزیز گنجوری
بنده اخیراً در خصوص این عبارت یا دوگانه #خشم_و_شهوت در بیت دهم به یک برداشت‌های جدید نسبتاً متفاوتی رسیده‌ام که در چند سطر توضیح می‌دهم و بسیار خوشحال می‌شوم که نقد دوستان عزیزم را هم در این باره بشنوم:
خشم و شهوت مرد را اَحوَل کند
ز استقامت روح را مُبدل کند
(مثنوی دفتر اول، بیت شماره 333)
در برداشت‌های اولیه و ظرف سالیان گذشته، برای بنده همواره "خشم و شهوت" به عنوان دو مثال از الگوهای مهم من‌ذهنی یا ابزارهای قوی نفس مطرح بودند و خشم را مادر همه عصبانیت‌ها و واکنش‌ها و شهوت را مادر همه خواستن‌ها و خواهش‌های نفسانی در درون انسان فرض می‌کردم، که در اینجا به مناسبت توصیف دلایل احولیّت پادشاه جهود به عنوان نمونه و مثال در ابتدای این حکایت معرفی شده بودند؛
ولیکن با در نظر داشتن اینکه در همین ابتدای مثنوی هم، الگوهایی مثل حسد یا قیاس نیز به شدت مورد تاکید مولانا بوده و اینکه پس چرا در این قسمت فراموش می‌شود و هیچ اشاره‌ای به آنها نمی‌شود و بدون مقدمه خشم و شهوت مطرح می‌گردد، هیچ‌گاه این برداشت و این نوع استدلال که خشم و شهوت را به همه الگوهای دیگر من‌ذهنی یا نفس نیز تعمیم می‌دهد، به دلم ننشسته بود.
اخیراً در جریان مطالعه چندباره و پس از تمرکز بیشتر روی این حکایت و ابیات مرتبط با این قسمت و خصوصاً با کمک گرفتن از مصراع «مرد اَحوَل گردد از مَیلان و خشم» در دو بیت قبل از آن، که شهوت را معادل مَیلان به معنی امیال یعنی میل‌داشتن‌ها فرض می‌کند، و با عنایت به کلیت حکایت پادشاه جهود که از احول بودن پادشاه و طرفداری کور او از موسی و دین او در کنار مخالفت کور با عیسی و دین مسیحیت سخن می‌گوید؛
به این نتیجه رسیده‌ام که به احتمال قریب به یقین کاربرد این دوگانه #خشم_و_شهوت در اینجا نه بعنوان دو نمونه الگوی مهم از الگوهای نفس یا من‌ذهنی در درون، بلکه اشاره به مکانیزم یا الگوی خوب و بد کردن افراد و پدیده‌های بیرونی دوتایی با قضاوت ذهنی یا میل‌گرفتن به یکی در کنار خشم گرفتن بر دیگری در دوگانه‌های مختلف ذهنی دارد.
مثال‌های مختلفی و زیادی از این نوع اپیدمی ذهنی در طول تاریخ بشر به ذهنم می‌رسد. از میل‌گرفتن به یک مذهب (مثلاً شیعه) در کنار خشم‌گرفتن بر دیگری (مثلاً سنی) در بین اکثر هموطنانمان خودمان و سایر ادیان و مذاهب در کشورهای مختلف گرفته، تا حاکم بودن همین فرض بین طرفداران تیم‌های استقلال و پرسپولیس داخلی یا رئال و بارسای خارجی، یا کوکاکولا و پپسی‌کولا، یا همچنین احزاب دموکرات و جمهوری‌خواه یا اصولگرا و اصلاح‌طلب سیاسی، و یا استاد شجریان و استاد ناظری و یا حتی شاید بطور خاص مرتبط با موضوع همین وب سایت و با تاسف بین حضرات مولانا و شمس مثال‌های مختلفی از منظر همین الگوی #خشم_و_شهوت هستند.
وجه مشترک همه این دوگانه‌ها در این است که با وارد شدن هر انسانی به هر کدام از این دوگانه‌های #خشم_و_شهوت در خصوص هر شخص یا پدیده دوگانه مشخص، همان‌طور که در اکثر مثال‌های فوق نیز قابل اثبات است، اولین موضوعی که قربانی می‌شود حقیقت واقعی آن شخص یا پدیده است، که در اثر احولیّت یا دوبینی انسان به دام خشم و شهوت افتاده رنگ می‌بازد و به شدت تحت‌الشعاع جهت‌گیری ذهنی او یا همان که بعضاً از آن به حب و بغض نام می بریم، قرار می‌گیرد.
بنابراین اخیراً بطور خلاصه مفهوم بیت فوق و دوگانه #خشم_و_شهوت را این‌گونه برداشت می‌کنم که:
اگر انسان در هر موردی دچار دوقطبی میل و خشم نسبت به طرفین در قضاوت کردن بشود، دچار دوبینی می‌شود که باعث می‌شود نتواند حقیقت را آنگونه که هست ببیند؛
و در صورت اصرار و پافشاری بر این روش روح حقیقت‌شناس او هم از دست می‌رود.
شهرام شریف‌زاده در ۷ سال و ۲ ماه قبل، یکشنبه ۱ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۱۵:۲۳ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۲۱۹:
با درود فراوان بر گنجور و گنجوریان
ابیاتی از این شاهکار و غزل زیبای "من غلام قمرم" را، استاد احمد ظاهر (خواننده فقید افغان) به زیبایی و شیرینی هرچه تمام‌تر خوانده است، که گوش‌سپردن به نغمه‌های دلنشین آن را، در کنار همه اجراهای متنوع و زیبایی که از این غزل انجام شده است، به همه دوستان و علاقمندان به این غزل، شدیداً توصیه می‌کنم.
متاسفانه امکان به اشتراک‌گذاری این آهنگ از بخش "معرفی آهنگ" مقدور نشد، ولی اگر از دوستانی کسی مشتاق بود، بنده در اختیار دارم و بفرمایند ارسال می‌کنم.
شهرام شریف‌زاده در ۷ سال و ۸ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۹ مرداد ۱۳۹۵، ساعت ۰۹:۱۰ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر چهارم » بخش ۷۸ - جواب گفتن مصطفی علیه‌السلام اعتراض کننده را:
به نظر می‌رسد که در بیت سوم "دست می‌زد" بجای "دسن می‌زند" صحیح است
شهرام شریف‌زاده در ۷ سال و ۱۰ ماه قبل، چهارشنبه ۲۶ خرداد ۱۳۹۵، ساعت ۲۱:۲۲ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر اول » بخش ۱۲۲ - سبب حرمان اشقیا از دو جهان کی خسر الدنیا و الآخرة:
با سلام و درود
به نظر می‌اید در بیت 25 عالم کبری صحیح است.