گنجور

حاشیه‌گذاری‌های توکل

توکل


توکل در ‫۲ سال و ۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۴ آبان ۱۴۰۰، ساعت ۱۵:۵۳ دربارهٔ ملک‌الشعرا بهار » قصاید » شمارهٔ ۷۹ - دماوندیۀ دوم:

ملک الشعرا بهار درسال ۱۳۳۰ هجری شمسی درگذشت یعنی ۷۰ سال قبل و قصیده معروف او دماوندیه اینگونه تغییراتی دارد در کتاب زندگی و شعر ملک الشعرا بهار اثر کامیار عابدی ابیاتی هست که اینجا نیست .درباره اخلاق و منش سیاسی او هم نظرات مختلفی هست بعد ۱۰۰۰ سال چه بیت هایی به این قصیده اضافه شود خدا داند .قطعا آنچه از فردوسی و دیگر شاعران هم امروز دردست ما است صد درصد آنچه نیست که خود شاعر سروده است اما قطعا مردم آن زمان کمتر در ابیات دست می بردند یا بیتی را حذف یا اضافه میکردند ۳۰ سال بعد از فوت بهار قصیده معروفش تغییر میکنه تا الان که ۷۰ سال از مرگ فرزانه زمان می گذرد با این بی توجهی به آثار و ابیات  ۱۰۰۰ سال دیگه چه بلایی سر  ابیات شاعران دوره معاصر آید فقط خدا داندو بس

 

توکل در ‫۲ سال و ۵ ماه قبل، جمعه ۱۶ مهر ۱۴۰۰، ساعت ۱۷:۲۸ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۳۷ - در بیان آنک مصطفی علیه‌السلام شنید کی عیسی علیه‌السلام بر روی آب رفت فرمود لو ازداد یقینه لمشی علی الهواء:

ای ضیاء الحق حسام الدین که نور 

پاسبان توست از شرالطیور 

شرالطیور یعنی بدترین پرنده همان جغد و خفاش است که از نور بیزار است در بیت بعدی هم مولوی به خفاش اشاره کرده است  این بیت در دیوان متنبی هم آمده است 

خیر الطیور علی القصور و شرها 

یأوی الخراب و یسکن الناووسا 

( بهترین پرنده در قصرها زندگی میکند و بدش شومی و خرابی می اورد و در قبرستان ها منزل می کند ) 

از دید قدما باز چون در دربار پادشاهان بوده است بهترین پرنده است و  جغد و کلاغ را شوم می دانسته اند چون در خرابه ها ساکن هستند ) 

در بختیارنامه بعد این بیت آمده است 

باز بر دست شاه پرانست 

جغد بر برج های ویرانست 

خاقانی نیز در بیتی خیر الطیور آورده است

برخی شرالطیور را کلاغ می دانند 

من یکن الغراب له دلیلا 

فناووس المجوس له مصیر 

هر کس راهنمایش کلاغ باشد او را به گورستان ها راهنمایی میکند  

ان کان الغراب دلیل قوم . سیهدیهم الی دار الخراب 

ه

 

 

 

 

 

 

توکل در ‫۲ سال و ۵ ماه قبل، جمعه ۱۶ مهر ۱۴۰۰، ساعت ۱۷:۱۹ در پاسخ به امین کیخا دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۳۷ - در بیان آنک مصطفی علیه‌السلام شنید کی عیسی علیه‌السلام بر روی آب رفت فرمود لو ازداد یقینه لمشی علی الهواء:

شرالطیور منظور جغد و خفاش است خود مولوی هم بیت بعد خفاش آورده است خیرالطیور باز است و  در دیوان متنبی نیز آمده است خیرالطیور علی القصور و شرها / یأوی الخراب و یسکن الناووسا  .بهترین پرنده بر قصر پادشاهان است و بدترینش در قبرستان ها منزل دارد .( باز در دربار پادشاهان بوده و جغد در خرابه ها ) و امروز میدانیم که پرنده بد نداریم این ها تمثیل است

 

توکل در ‫۲ سال و ۵ ماه قبل، جمعه ۱۶ مهر ۱۴۰۰، ساعت ۱۴:۲۷ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۳۶ - در آمدن مصطفی علیه‌السلام از بهر عیادت هلال در ستورگاه آن امیر و نواختن مصطفی هلال را رضی الله عنه:

قهر گردد دشمن اما دوست نی 

دوست کی گردد به بسته گردنی 

بیت زیبایی ست مولوی در دو بیت قبل میگوید با معحزه کسی ایمان واقعی پیدا نمی کند معجزه برای شکست دشمن است عشق هم به اجبار بوجود نمی آید بین دو دوست سنخیت باید باشد که جذب هم شوند سنخیت است که ایمان می آورد و در این بیت میگوید همانطور که دشمن با اسیری دوست نمیشود به زور هم نمیشود کسی را با ایمان کرد به زبان امروزی به زور نمیشود مردم را به بهشت برد به زور اسلحه نمیشود دموکراسی آورد به زور نمیشه حجاب سر زنان کرد لا اکراه فی الدین 

 

توکل در ‫۲ سال و ۵ ماه قبل، جمعه ۱۶ مهر ۱۴۰۰، ساعت ۱۴:۰۲ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۳۵ - رنجور شدن این هلال و بی‌خبری خواجهٔ او از رنجوری او از تحقیر و ناشناخت و واقف شدن دل مصطفی علیه‌السلام از رنجوری و حال او و افتقاد و عیادت رسول علیه‌السلام این هلال را:

یعنی آن شخص( منظور هلال)  مثل پادشاهی است که لباس اشخاص معمولی و بردگان را پوشیده تا مخفیانه از حال دیگران آگاه شود .جاسوسی اینجا یعنی آگاهی یافتن از ضمیر دل ها

 

توکل در ‫۲ سال و ۵ ماه قبل، جمعه ۱۶ مهر ۱۴۰۰، ساعت ۱۳:۵۸ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۳۵ - رنجور شدن این هلال و بی‌خبری خواجهٔ او از رنجوری او از تحقیر و ناشناخت و واقف شدن دل مصطفی علیه‌السلام از رنجوری و حال او و افتقاد و عیادت رسول علیه‌السلام این هلال را:

غماز : سخن چینی اینجا یعنی آگاهی دادن 

قلزم : دریای عمیق 

عتاب : سرزنش 

آخرجی: ستوربان 

سایش : رام کننده 

 

 

 

 

 

 

 

توکل در ‫۲ سال و ۶ ماه قبل، دوشنبه ۸ شهریور ۱۴۰۰، ساعت ۱۶:۵۸ در پاسخ به کامران دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱:

 اینکه این بیت در اول دیوان شعر حافظ است برای این است که اشعار به ترتیب حروف الفبا در دیوان ها گردآوری و چاپ میشه و مشخص نیست که این غزل اولین غزل سروده شده حافظ باشد دیوان حافظ هم بعد از درگذشتش جمع آوری شده 

 

توکل در ‫۲ سال و ۷ ماه قبل، سه‌شنبه ۵ مرداد ۱۴۰۰، ساعت ۱۲:۱۹ دربارهٔ فردوسی » شاهنامه » پادشاهی گشتاسپ صد و بیست سال بود » بخش ۲۴ - سخن دقیقی:

گزینانش گفتند کای شهریار 

نیاید خود این هرگز اندر شمار 

یعنی بزرگان گفتند ای پادشاه این کار شایسته نیست و محال است چنین اتفاقی بیفتد 

 

توکل در ‫۲ سال و ۷ ماه قبل، جمعه ۱ مرداد ۱۴۰۰، ساعت ۱۵:۵۴ در پاسخ به بهمن عمرانی دربارهٔ فردوسی » شاهنامه » داستان بیژن و منیژه » بخش ۱:

چطور میشه با گنجور تماس گرفت که این ابیات که شما فرمودید را اصلاح کنند .چرا بعد از گذشت چندین ماه گنجور این متن را اصلاح نکرده با اینکه واضح است اشکال تایپی داره 

 

توکل در ‫۲ سال و ۷ ماه قبل، جمعه ۱ مرداد ۱۴۰۰، ساعت ۱۵:۴۶ در پاسخ به علی دربارهٔ فردوسی » شاهنامه » داستان بیژن و منیژه » بخش ۱:

درود .ممنون اما تعحبم چرا گنجور بعد گذشت ۹ ماه هنوز این غلط های تایپی را اصلاح نکرده است .معمولا از روی گنجور با همین غلطها پرینت میگیرند 

 

توکل در ‫۲ سال و ۷ ماه قبل، پنجشنبه ۳۱ تیر ۱۴۰۰، ساعت ۱۴:۳۸ دربارهٔ فردوسی » شاهنامه » منوچهر » بخش ۹:

کمند از رهی بستد و داد خم 

بیفگند خوار و نزد ایچ دم 

یعنی کمند را از غلام خود گرفت و سر آن را حلقه زد و با آسانی و بدون سر و صدا آن را روی دیوار انداخت .رهی : غلام ، خوار : اینجا به معنای آسانی و سادگی 

 

 

 

 

توکل در ‫۳ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۶ اردیبهشت ۱۳۹۹، ساعت ۱۸:۳۳ دربارهٔ شاطر عباس صبوحی » غزلیات » شمارهٔ ۱۳ - نقطه خال تو:

سلام همانطور که بعضی اساتید گفته اند این شعر از صبوحی قمی نیست و از رضوانی شیرازی است .خیلی از شعرهایی که در دیوان جناب صبوحی ست از ایشان نیست و به اشتباه به ایشان نسبت داده شده است رجوع کنید به مقاله استاد حائری در خصوص تصحیح دیوان فصیح الزمان رضوانی شیرازی

 

توکل در ‫۶ سال و ۱۱ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۶، ساعت ۲۲:۵۹ دربارهٔ وحشی بافقی » گزیدهٔ اشعار » غزلیات » شمارهٔ ۲۱:

بیت دوم حرف یا باید با باشد .یعنی چرا با اینکه دیر آمدی زود میخواهی بروی .چیست باز این زود رفتن با چنین دیر آمدن

 

توکل در ‫۷ سال و ۱ ماه قبل، جمعه ۶ اسفند ۱۳۹۵، ساعت ۰۵:۱۲ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۶:

در بیت دوم افسوس کنان هم معنای افسوس گفتن و ناراحتی از اینکه عاشق خواب است و هم معنای حالت بوسه است وهم معنای غنچه ای بودن لب که نشانه زیبایی بوده است چون در تلفظ افسوس ،لب مثل تلفظ هلو ،حالت غنچه و بوسه به خود میگیرد و غنچه بودن لب مناسبتر است چون مصراع اول میگه خندان لب و نمیشه یک نفر هم خندان لب و شاد باشه و هم ناراحت باشه و افسوس بخوره . نکته دوم زبان شعر و شاعر مهم تر از اندیشه شاعر است آنچه حافظ را حافظ نمود نه حافظ قرآن بودن است و نه می خوردن و اصلا اینکه فلان شاعر چه شخصیتی داشته و آیا شراب خور بوده یا نبوده مهم نیست .شاعر هم مثل همه انسان ها یک بشر است و بشر اختیار دارد که هم شراب بخورد هم نخورد و در بررسی یک شعر این مهم نیست و هر کس از یک بیت و اصطلاحات آن برداشتی میکند مطابق حس و حال خودش .حافظ فیلسوف نبوده که اندیشه هایش را بخواهد با شعر بیان کند بلکه میخواد با زبان شعر با مردم زمان خودش و بعد از خودش ارتباط برقرار کند و شعر دارای احساس و تخیل و آرایه ادبی است .خیلی ها در طول تاریخ از زاهدان خودبین و تزویر و سالوس با احادیث و ایات و.. سخن گفتند اما این شعر حافظ است که در این مورد زبانزد عام و خاص است واین به خاطر زبان شعری حافظ است که با اصطلاحات و لوازم دم دست مردم مثل می و معشوق و جام و.. سخن گفته نه به خاطر اندیشه و تفکر حافظ

 

توکل در ‫۷ سال و ۸ ماه قبل، پنجشنبه ۲۴ تیر ۱۳۹۵، ساعت ۲۲:۵۹ دربارهٔ شیخ بهایی » دیوان اشعار » مخمس:

با سلام. قالب مخمس هم داریم .تفاوت مخمس و مسمط این است که مخمس حتما باید 5 مصراع باشد و هر پنج مصراع هم قافیه اما مصراع چهارم و پنجم تضمین از بیت شاعری دیگر و مصراع اول و دوم و سوم از خود شاعر بر وزن و قافیه مصراع های تضمینی است ودر 5 بند هر بند پنج مصراع سروده میشود .شعر مخمس در ادبیات خیلی کم داریم اما در سال 90 این حقیر نسخه خطی مخمسات عیسی مخدوم بخارایی شاعر قرن پنجم را به عنوان پایان نامه ارشد تصحیح نمودم ولی متاسفانه هنوز چاپ ننموده ام و اما مسمط ممکنه پنج مصراع یا شش و یا هشت مصراع باشد و مصراع آخری هر بند قافیه اش متفاوت از بقیه مصراع ها است مثل مسمط معروف منوچهری با مصراع (خیزید و خز آرید که هنگام خزان است ....

 

۱
۲
sunny dark_mode