گنجور

 
حزین لاهیجی

پیوند بود با رگ جان خار ستم را

کو گریه که شاداب کند، کشت الم را؟

صد شکرکه در وادی تفسیدهٔ حرمان

دارد قدمم، درگره آبله یم را

ای فتنه، سر عربده بردارکه چون صبح

ما تیغ کشیدیم و گشودیم علم را

بخت ار نبود قوت بازوی هنر هست

پیچد قلمم پنجه شیران اجم را

کوه دل خارا جگران را طرب آموخت

نظمم که زبور آمده داوود نغم را

من باده کش کهنه سفال دل خویشم

بر تارک خورشید زنم ساغر جم را

از هر دو جهان با دل آزاده گذشتیم

دیوانه، نه بتخانه شناسد نه حرم را

سودای الست است که مغرور زبانیم

بستند میان دل و غم بیع سلم را

شد خون دل از توبهٔ بی صرفه حلالم

ریزم همه در ساغر خود اشک ندم را

از هیبت رنگینی سیلاب سرشکم

خون در رگ اندیشه، زریر است بقم را

خونباری اشک مژه ام گرچه به یک دم

بی صرفه کند خرج دل فیض شیَم را

ار چین نفتد موج کدورت به جبینم

کی تیره کند حرص تنک حوصله، یم را؟

اشکم مژه را ریخت به امّید و ندانست

کز ناز، سر ما نبود خار ستم را

زد جاذبهٔ عشق رَهِ ملّت و کیشم

گم کرده ام از بی خبری دیر و حرم را

تا جان بود ای عشق، تقاضایی کامم

بر لب نفسی هست، بکش تیغ ستم را

کردیم درین دایره از تنگی فرصت

با صبح صبا، دست و بغل شام هرم را

ما بستهٔ دامیم پی رشک، صفیری

از ما برسان حلقهٔ مرغان حرم را

نازیم به افسردگی خویش که کرده ست

در عرصهٔ هستی سپری راه عدم را

صحرای مغیلان هوس طی شدنی نیست

در دامن تجرید شکستیم قدم را

وحشتگه اضداد کجا مجلس انس است؟

الفت نتوان داد به هم شادی و غم را

شادمکه قضا ساخته محراب جبینم

درگاه خداوند عرب را و عجم را

سلطان رسل احمد مرسل که ز نعتش

شان دگر افزوده رقم را و قلم را

آن در گرانمایه که امواج ظهورش

انداخته از چشم جهان، زادهٔ یم را

آن رایت اقبال که خورشید جلالش

بر خاک کشد موی کشان پرچم جم را

آن کعبهٔ امّید که تب لرزهٔ بیمش

از طاق دل برهمن، انداخت صنم را

آن شمع هدایت که کند نور جبینش

هم منصب پروانه براهین اوا حکم را

آن آیت رحمت که تب و تاب سپند است

در مجمرخشم و غضبش تخم ستم را

آن پرده نشین دل و جان کآتش عشقش

در سینه نفس سوخته حسّان عجم را

بخروش حزین کز نفس سینه خراشت

نشترکده گردید جگر، مرغ حرم را

امّی لقبا، آمده ای تا به تکلّم

تقویم کهن ساخته ای معجز دم را

گر لعل شکرریز گشایی به تسلّی

با چاشنی شهد کشم تلخی سم را

حیرت زدهٔ حوصلهٔ صبر و غروریم

نشناخته بودیم من و ناز تو، هم را

شوریده ام و دل به تولّای تو جمع است

بر هم نزند حادثه، پیوند قدم را

با تیغ توام نسبت اخلاص درست است

تا ناف بریدند، غزالان حرم را

در دل دهیم، گوشهٔ چشمی ز تو باید

تا جاذبهٔ شوق، نهد پیش قدم را

خود گو چه ز مجنون سراسیمه گشاید؟

بر نشکند ار شاهد حی، طرفِ خِیَم را؟

در آتش عشق تو به لب آه ندارم

کاوّل دل بی طاقت من سوخته دم را

دل خام طمع نیست اگر غرق امید است

یکسان چمن و شوره بود ابر کرم را

با جود تو کش هر دو جهان صورت لایی است

نشنیده کسی از دهن آز، نعم را

باشد به کف راد تو ای گلبن احسان

خاصیّت اوراق خزان دیده، درم را

از سابقهٔ ربط که با نام تو دارد

قسمت همه جا فتح بود لام قسم را

نفس دنی خصم تو از بس که پلید است

با فربهی تن ننهد فرق ورم را

گرگان سر خونریز اسیران تو دارند

واجب شمرد حزم شبان، پاس غنم را

فریادرسا، شکوه فشرده ست گلویم

چون نی ز کفم برده نگهداری دم را

بپذیر و کرم کن اگر از ناله فرازم

بر کنگرهٔ طارم افلاک علم را

بشنو ز نفس، بوی کباب جگر من

در دل بهم انداخته ام آتش و دم را

کلک چو منی را رقم شکوه غریب است

وانگه چو تویی چهره گشا عدل و کرم را

گر لایق دیدار نیم لیک به لطفت

زآیینه طمع بیش بود زنگ ظلم را

دانم که ز آلایش دامان جهانی

تنگی نکند حوصله، دریای کرم را

تا چند حزین از سخنت شکوه طرازد

هش دار و مدر پردهٔ ناموس همم را

ای صبح، نفس ضامن فرصت نتوان بود

باری به فراغت بکش این یک دو سه دم را

شاها بود امّید دلم اینکه به محشر

در ظلّ لوای تو کشم قامت خم را

کرده ست به آهنگ ثنای تو جهانگیر

مضراب زن خامهٔ من ساز، نغم را

از صولت نیروی مدیحت، نی کلکم

ناخن کند از پنجه برون شیر اجم را

در نعت تو هر گه که نفس راست نمایم

بر باد دهم نکهت گلزار ارم را

حسن نمکینِ سخنم ساخته مجنون

لیلیِّ عرب زاده و شیرین عجم را

از لجّهٔ احسان تو دریوزهٔ لطفم

سازد صدف دُرّ عدن، جذر اصم را

جولانگهِ دشت ختن نعت تو آموخت

مشکین رقمی ها، قلم غالیه دم را

بر عرش سخن صور سرافیل دمیدم

آوازه بلند است ز ما نای قلم را

انصاف رقم کرد به نام قلم من

طغرای نواسنجی گلزار ارم را

دوران جهانگیری این کلک و دوات است

دادند خدیوانه به ما طبل و علم را

کرده ست سخن، غاشیه داران کمیتم

فرسان عرب، نغمه سرایان عجم را

صبح دوم از پرتو انفاس شناسی

نازد دم جان بخش مسیحای دو دم را

لیلی نسبان ماشطهٔ طلعت خویشند

زلف و رخ لوح و قلم، آراسته هم را

در مکتب مدحتگریت داد به دستم

استاد سخن بخش ازل، لوح و قلم را

زبن رو که بود مولد و دیرینه مقامم

نازش به عراق است، صنادید عجم را

می زیبدم امّا به نسب نامه ننازم

من آدم دهرم، نشناسم اب و عم را

دعوی به حسب یا به نسب در همه عالم

سرمایهٔ عزت بود اصناف امم را

گر نجدت دیرینه به میراث ندارد

این سالبه عام است اخص را و اعم را

جز من که ز فیض شرف نسبت آبا

آراسته ام مصطبهٔ فضل و کرم را

لب را ز ستایش گری خویش گزیدم

حسرت نگزد تا دل حُسّاد دژم را

پاسی ز شب این نامه بانجام رساندیم

خواندیم ریاض السّحر این تازه رقم را

هفتاد و سه گوهر ز سحاب قلمم ریخت

خشکی نفشارد رگ این ابر کرم را

 
نسک‌بان: جستجو در متن سی‌هزار کتاب فارسی
sunny dark_mode