گنجور

برای پیشنهاد تصاویر مرتبط با اشعار لازم است ابتدا با نام کاربری خود وارد گنجور شوید.

ورود به گنجور

 
عیوقی

بگفت این و درماند در غم اسیر

ستد خاتم و در فگندش به شیر

به کدبانوش برد با بیم و درد

ستد شیر گلشاه، لختی بخورد

پدید آمد انگشتری اندروی

چو دید آن بت دلبر مهر جوی

همه مغزش از مهر پرجوش گشت

بیفتاد بر جای و بی هوش گشت

کنیزک ز کردار او خیره ماند

بدل در جهان آفرین را بخواند

به رخسار او بر بگسترد آب

از آن آب گلشه درآمد ز خواب

بدو گفت در شیر انگشتری

که افگند؟ بر گوی بی داوری!

کنیزک بگفت ای شه بانوان

همانا ز انگشت این میهمان

گه شیر خوردن فتاد اندروی

که گشته ست از مویه مانند موی

بدل گفت گلشاه کایزد یکیست

که خاتم بجز خاتم ورقه نیست

کنیزکش را داد فرمان که هین

برو سوی آن مرد اندوهگین

بگو کز در قصر بیرون خرام

که تا من ز خانه برآیم به بام

چنان بد مراد مه رب پرست

که تا بر رسد کاین جوان ورقه هست؟

بگفتا نباشد که باشد جز اوی

جز او را نمودن محالست روی

کنیزک سوی ورقه آمد چو باد

برو کرد گفتار گلشاهٔاد

برون رفت از قصر ورقه بدر

برآمد به بام آن بت سیم بر

ز پنهان سوی ورقه کردش نگاه

همی دید در عشق گشته تباه

دو چشمش پر آب و دلی پر ز خون

همی جانش از دیده آمد برون

چو گلشاه رخسار ورقه بدید

یکی باد سرد از جگر برکشید

بگفت آه وز پای شد سرنگون

ز بالا درآمد به خاک اندرون

چو ورقه بدید آن دلارام را

مر آن ماه خوش خوی پدرام را

بنالید وز درد دل گفت آه

درآمد سرش سوی خاک سیاه

بدید آن مرین را و این مر ورا

دل هر دو سوزان بد اندر برا

برآمد ز هر دو به یک ره خروش

ز هر دو به یک راه ببرید هوش

زمانی برآمد، به هوش آمدند

دگرباره اندر خروش آمدند

کنیزک به بالا و ورقه به زیر

بدیدند هر یکدگر را دلیر

بزیر آمد از بام آن دلبرا

همان سوخته ورقه از در درا

چنین گفت گلشاه کی ابن عم

همی خون شد اندر برم دل زغم

کنون چشمم ای یار مهر آزمای

بدیدار تو کرد روشن خدای

بگفت این و بنهاد سر برزمین

به سجده به پیش جهان آفرین

به سجده درون بار دیگر خروش

برآورد، از وی چکان گشت هوش

چنان دید ورقه که برگ درخت

بلرزید و بر خود بپیچید سخت

برآمدش آه و فرورفت دم

بیفتاد بر خاک تاری ز غم

دو دل خسته بر روی خاک سیاه

فتاده، بر آن خاک گشته تباه

کنیزک فرو ماند اندر زمان

گهی شد برین و گهی شد بر آن

پراگند بر روی آن هر دو آب

برون آمدند آن دو عاشق ز خواب

دل هر دو مسکین رمیده ز درد

براندند خون آبه بر روی زرد

سرآسیمه گلشاه فرخنده روی

دویدش بر ورقهٔ مهرجوی

به ورقه بگفت: ایزد دادگر

بگوشم رساناد مرگ پدر

که بر ما دو بیچاره کردش ستم

بدین سان جدا کرد ما را ز هم

ولیکن به آخر شود خوب کار

اگر دست یابیم بر روزگار

بگفت این و کس کرد گلشه بشوی

به نزدیک خود خواندش آن خوب روی

به نزدیک گلشاه شد شاه شام

مهی دید با لعبتی کش خرام

چکان هر دورا خون ابر روی زرد

نهفته رخ هر دو در خاک و گرد

به گلشه بگفت: ای صنم حال چیست

چرا نالی و این جوانمرد کیست؟

بگفت: این جوان را ندانی همی؟

که کردی برو مهربانی همی

مرو رابه دست خود آورده ای

دلم را بدو شادمان کرده ای

بگفتا ندانم، تو بر گوی نام

بگفتا که ورقه ست ابن الهمام

به نزدیک اویست جان و دلم

ز جان و دل خویش چون بگسلم

مبادا مرا روی بی روی اوی

به گلشاه گفت آنگهی شوی اوی:

اگر این جوان مر ترا بود جفت

چرا نام خود راست با من نگفت؟

که تا من ورا خوب بنواختی

حق او سزاوار بشناختی

بدو گفت: از حشمت و شرم را

نگه کردن حق آزرم را

چنین گفت گلشاه را شاه شام:

که ای دلبر لعبت نیک نام

مرو را بر خویشتن جای کن

سوی مهر جستن یکی رای کن

مرو را تو از خود گسسته مکن

مرین خسته دل را تو بسته مکن

بگفت این شه شام و شد باز جای

به دلدار داد آن بت دلربای

از آن جایگه هر دو برخاستند

یکی جای زیبا بیاراستند

به قصر اندرش جایگاه ساختند

یکی جای نیکو بپرداختند

چو جان عزیزش همی داشتند

ز پیشش به یک ذره نگذاشتند

چو بنهاد خورشید افسر ز سر

گشاد از میان چرخ زرین کمر،

شه شام آمد به نزدیک شام

به نزدیک آن هر دو ماه تمام

مر آن خسته دل ورقه را پیش خواند

نوازیدش و هنبر خود نشاند

بگفت: ای جگر خستهٔ روزگار

چرا چون بدیدمت ز آغاز کار

نکردی مرا آگه از کار خویش

نگه داشتی راز و اسرار خویش

که تا من حقت هیچ نشناختم

چنان چون ببایست ننواختم

بگفت: از پی حرمت و جاه را

بدی خود نکردم من این راه را

نشستند و راندند چندان سخن

بکردند نو رازهای کهن

شه شام گلشاه را گفت: غم

مدار ایچ و بنشین ابا ابن عم

گشایید هین پردهٔ راز را

نشینید باز از پی ناز را

و گرتان همی حشمت آید ز من،

بترسید کانده فزاید ز من،

من اینک برون رفت خواهم ز در

شما غم گسارید با یکدگر.

چو من رفته باشم به آرام گاه

شما خوب دارید آیین و راه

بگفت این سخن را و برپای خاست

بر عاشقان، گفت، بودن خطاست

برون رفت با مکر و تلبیس و بند

ز نزد دو بیچارهٔ مستمند

به بیغوله ای در نهان گشت شاه

همی کرد دزدیده زآن سو نگاه

که تا در میانشاه خطایی رود

حدیثی بد و ناسزایی رود؟

بدین حال می بود تا صبح روز

که رخشید خورشید گیتی فروز

نه زین و نه زآن دید نا مردمی

چو این باوفا دید و آن آدمی

شه شام شد شادمان بازجای

بشد ایمن از کار آن دلربای

از آغاز کآن شاه پر کیمیا

به گلشاه و ورقه بگفتا: شما

به یک جایگه شادکامی کنید

ز دل یک دگر را گرامی کنید

بگفت این و برگشت و رفت او برون

به کنجی نهان شد به مکر و فسون

چو او رفت گلشاه و ورقه بهم

نشستند وز دل زدودند غم

به هم هر دو عاشق سخن ساختند

ز دیرینه غم دل به پرداختند

جفایی که دیدند از روزگار

بگفتند با یکدگر آشکار

ز تف دل و عشق و بیچارگی

ز نالیدن و هجر و غمخوارگی

گهی گفت گلشاه وزدیده نم

روان کرد چون سیل زیر قدم

گهی ورقه دروی چو کردی نگاه

غم دل بگفتی بر آن مهر و ماه

هر آن رنج کآمد ز عشقش بروی

همه پاک برگفت در پیش اوی

گرست آن برین و گرست این برآن

همی در فشاندند بر زعفران

گهی گفت گلشاه: کای جان من

گسسته مبادا ز تو نام من

ایا مهر جوی وفادار من

جز از تو مبادا کسی یار من

گهی ورقه گفتی که ای حورزاد

گرامی روانم فدای تو باد

به تو باد فرخنده ایام من

مبراد از مهر تو کام من

دلم باد پیوستهٔ مهر تو

تنم باد شایستهٔ چهر تو

بدین حال بودند تا آسمان

کشیدش به زرآب در طیلسان

ببودند بر درد و هجران صبور

پس از یکدگر هر دو گشتند دور

برآمد برین کارشان چند گاه

شه شامشان داشت هر شب نگاه

چو زیشان ندیدش ره ناصواب

نیامد دگر نزدشان وقت خواب

چو یک چند بر حالشان برگذشت

دل ورقه از عشق آشفته گشت

بترسید کش کار گردد تباه

چو بسیار پاید به نزدیک شاه

گشادش زبان ورقهٔ خوب رای

که ای دختر عم، به حق خدای

که گر در همه عمر از روی تو

شوم سیر و ز عشرت خوی تو

اگر در بلا بایدم زیستن

شب و روز از درد بگریستن

ولیکن ز شوی تو ای سروبن

شکوهم فزون زین نگویم سخن

نباید که آید مرو را گران

که هست این جوان مرد فخر مهان

بود نیز کش خوش نیاید که من

بوم با تو یک جای ای سیم تن

وگر آگهی یابی ای دل گسل

که از من نیاید ورا غم به دل

یکی روز کی چند باشم دگر

تن خویش را باز یابم مگر

بدو گفت گلشاه کی نیک خواه

مکن روز کی چند آهنگ راه

مگر زی تو باز آید ای مهرجوی

توانایی و قوت و رنگ روی

که از رنج ره نیز ناسوده ای

از آن پس که در غم بفرسوده ای

به فرمان آن لعبت دلفروز

ببد ورقه آن جایگه چند روز

چو از رنج ره آمدش تن به راه

به گلشاه گفت: ای دل افروز ماه

نگردم همی سیر از روی تو

همی شرم دارم من از شوی تو

چه خویست با او مرا در نسب

کجا او ز شامست و من از عرب

برفتن مرا سوی ره چاره نیست

به جز من کس از عشق بیچاره نیست

و گر در صبوری شوم همچو مور

به نزد تو باز آیم از راه دور

اگر چند آگاهم از انتظار

که خواهد گسست از توام روزگار

ازین رفتن آخر مرا چاره نیست

به من جز بدین چاره بیغاره نیست

که گر شه برادر بدی مر مرا

ز هم باب و مادر بدی مرمرا،

چو این شغل بودی گران آمدی

ز تیمار کارش به جان آمدی

چگونه بود کار آنکس کی اوی

بتی دل گسل دارد و خوب روی

نبیند جهان جز به دیدار اوی

نجوید به هر حال آزار اوی

به بیگانه ای باید او را سپرد

ایا جان من این نه کاریست خرد!

ز گفتار او گشت گلشه نژند

بنالید آن زاد سرو بلند

مکن گفت چونین ایا ابن عم

برین بنت عمت میفزای غم

که بفزود بر من فراق تو رنج

مرا رفته گیر از سرای سپنج

چو رفتی دگر باز نایی برم

که تا چند روز دگر ایذرم

ز منزل تو تا رفته باشی برون

بود منزل من به خاک اندرون.

 
نسک‌بان: جستجو در متن سی‌هزار کتاب فارسی
sunny dark_mode