کنون‌ که خور به ترازو رسید و آمد تیر

شدند راست شب و روز چون ترازو و تیر

به‌ کوه سونش سیم و به باغ آبی و سیب

مگر که سیمگر و زرگرند لشکر تیر

مگر که باد خزان صیقل است کز عملش

چو روی آینه روشن شدست روی غدیر

مگر که عاشقِ زارند لعبتان چمن

که پشتشان چو کمان است و رویشان چو زریر

ز فربهی شد و زینت به سان رَبع وطَلَل

هر آن صنم که در آن خانه بود چون تصویر

گمان برم که گلستان گناه آدم کرد

که شد برهنه چو آدم ز جامه‌های حریر

به تاکهای رزان بر ببین که دست خزان

هزار خوشهٔ لؤلؤ فزوده است به قیر

شد از سفیدی و سرخی بدیع گونهٔ سیب

چو رنگ و روی بتی کز جفا خورد تشویر

به‌صورت و صفت آبی چو گوی زرّین است

برو نشسته ز میدان شاه‌ گرد عبیر

کفیده نار و در او دانه‌های سرخ پدید

چو روز رزم دهان مخالفان وزیر

قوام دین رضی مقتدی اتابک شاه

نظام ملک حسن سید صغیر و کبیر

بزرگوار وزیری که از سلامت و امن

غنی شدست به تدبیر او جهان فقیر

میان غیب و میان ضمیر روشن او

ستاره واسطه گشته است و آفتاب سفیر

چو گردش فلک است امر او که عالم را

دهد جوانی و پیری و خود نگردد پیر

مسیح اگر به دعا جان رفته باز آورد

همان کند گه توقیع کلک او به صریر

نه راستی قلم او به تیر ماند راست

همی به چرخ بر از تیر او ببارد تیر

رسی ز قلت ‌شکر ازکَفَش به‌کثرت مال

که او دهدت به شُکر قلیل مال کثیر

کسی‌که پشت‌کند پیش تیر او چوکمان

سعادت ابد از تیر چرخ یابد تیر

نه سنگ زر کند اقبال او چرا نکنند

ز خاک درگه او کیمیاگران اکسیر

چنان نماید بحر عریض پیش دلش

که آبگیر نماید به پیش بحر غزیر

موافقش ز سعیر ایمن است و این نه عجب

ز بهر آنکه حرام است بر سعید سعیر

چو نام او نبود ناتمام باشد مدح

که مدح همچو نمازست و نام او تکبیر

چرا به قول منجم مؤثرست سپهر

که در سپهر کند دولتش همی تأثیر

زمین ز دولت او دید صد هزار اثر

به‌ زیر هر اثری صد هزار چرخ اثیر

ز بهر مژدهٔ فتح و بشارت ظفرش

همیشه رنجه بود پای پیک و دست دبیر

گهی ز شرق فرستد به سوی غرب رسول

گهی ز غرب فرستد به سوی شرق‌ سفیر

چو هست نصرت سنت مراد او شب و روز

خدای هست مر او را بهر مراد نصیر

ایا علوم تو اسباب عقل را معنی

و یا رسوم تو آیات عدل را تفسیر

ز اعتقاد توگر نسختی برند به چین

شوند مانویان دین‌ پرست و شرع‌ پذیر

وگر پیام تو در خواب بشنود قیصر

ز جاثلیق جز اسلام نشنود تعبیر

مرادهای تو گویی به برج تقدیرست

کز آن بروج درآید کواکب تقدیر

هرآنچه رای تو بگزیندش گزیده بود

که رای پاک تو در ملک ناقدی است بصیر

مخالف تو چو زیرست و زیر زخم قضا

عجب نباشد اگر زیر زخم باشد زیر

همی سبق برد از روزگار مدت تو

که مدت تو طویل است و روزگار قصیر

به فر بخت تو دراج زیر چنگل باز

برون‌کند ز نشیمن عقاب را به صفیر

وگر بود به‌کف شیر بچهٔ روباه

جو بوی عدل تو بیند ز شیر خواهد شیر

همیشه خلق جهان را تویی به عجز مشار

چنانکه شاه جهان را تویی به خیر مشیر

ز بهر آنکه مکان محبت تو دل است

ز عضوهای دگر بر تن او شدست امیر

چنان ندید جهان در جلالت و تعظیم

چنین نزاد فلک در کفایت و تدبیر

ضمیر و وهم شما را چگونه وصف‌کنند

که برگذشت ثنای شما ز وهم و ضمیر

شرف گرفت به تو نامه و دوات و قلم

چنان‌ کجا به شهنشه حُسام و تاج و سریر

حسام درکف شاه و قلم به دست تو در

دو معجزند ولایت‌گشای وکشورگیر

درست شد که ز اهل حسام و اهل قلم

تورا و او را ایزد نیافرید نظیر

ثناگران نتوانند کرد وصف شما

اگر به طبع فرزدق بوند و لفظ جریر

نکرد بنده معزی و هم نخواهد کرد

به شکر هر دو خداوند یک زمان تقصیر

ولیکن ار همهٔ عمر شکر هر دو کند

چو بشمرند بود صد یکی ز عُشْرِ عشیر

همیشه تا که همی لحظه‌ای نیاساید

هم اسمان زمدار و هم اختران ز مسیر

ضمیر و خاطر و رای جهان‌فروز تو باد

بر آسمان وزارت چو اختران منیر

دل زمانه به فرمان توگرفته قرار

دو چشم ملک به پیروزی تو گشته قریر

تو صدر عالم و در صدر دین و دولت و داد

فزوده قدر تو تقدیر روزگار قدیر