ایکه گیتی همه جسم است و تواش چون روحی

عالم ملک سفینه است و تو دروی نوحی

بسخن مرهم زخم کبد مجروحی

آیت رحمت آن دادگر سبوحی

عقل دانا به دبستان تو شاگرد آید

مایه دانش در گنج دلت گرد آید

نامت اندر لب ارباب همم ورد آید

تا گل از خار و زر از معدن گوگرد آید

شجر خلدی و بستان تو بخت تو بود

عقل در قامت چالاک تو رخت تو بود

مکرمت سایه هنربار درخت تو بود

معرفت شاخ و نسب ریشه سخت تو بود

خانه دل را مهر تو متاع است و اثاث

وین متاع آمده بر من ز نیاکان میراث

چه برین چار عناصر چه موالید ثلاث

تو ملاذی و معاذی تو پناهی و غیاث

من که افتاده ام اندر صف این بوالهوسان

شاهبازستم و گردیده شکار مگسان

چین اگر نازد بر نافه و مصر ار به لسان

نافه شد ناف دوات و بلسانم بلسان

منم آن کوه که بر چرخ ستیغ است مرا

دل چو دریا کف بخشنده چو میغ است مرا

نامه و خامه به از استر و تیغ است مرا

نه ز جانبازی پروانه دریغ است مرا

بسکه روزم سیه و بخت کجم خفته بود

درد من پیش تو پوشیده و بنهفته بود

دلم از دست قضا خسته و آشفته بود

لیک عذرم بر فضل تو پذیرفته بود

یکدم ای خواجه بیا درد دلم را بشنو

که درین دیر کهن نیست چنین قصه نو

مزرع عمر مرا آمده هنگام درو

خانه تاراج حوادث شده جانم بگرو

بود در خوان من از لخت جگر ما حضری

شاهد شوخی و شمعی و شراب و شکری

بزم عیشی و در آن بزم بت سیمبری

محفلی همچو بهشتی صنمی چون قمری

جیش سالاری پیدا شد و تاراجم کرد

مفلس و معسر و بی مایه و محتاجم کرد

قرمطی بود و بتر ز ابن ابی الساجم کرد

کلهم برد و ز افلاس بسر تاجم کرد

در دلم جز غم و در سینه بجز آه نماند

عیش و شادی را در خلوت من راه نماند

عزت و ثروت و ناز و شرف و جاه نماند

تکیه جز بر کرم و رحمت الله نماند

متوالی شد باران بلا از چپ و راست

رفت سالار و مجاهد پی غارت برخواست

هر کسی از پی قتلم صفی از کین آراست

آسمان با من مسکین دمی از جور نکاست

آن معاشی که سلاطین سلف از شفقه

با مناشیر و فرامین به نیاز و صدقه

داده بودند مرا بهر لباس و نفقه

وکلای خر دادند بگاوان ورقه

ربع آن ماند که آنهم بسیه چال افتاد

از کف رند برون شد کف رمال افتاد

زر ما مس شد و آن مس بته غال افتاد

نزد صراف ندانی به چه احوال افتاد

منحصر شد گذرانم بجهان گذران

بمعاشی که ترا بر من حق هاست در آن

پشتم ای خواجه دو تا شد برت از بار گران

نگرانم سوی شکر تو نیم چو دگران

مرده بودم تو دگر باره حیاتم دادی

وز طلسم غم و اندوه نجاتم دادی

جام آب خضر اندر ظلماتم دادی

قدر دانستی و حلوای براتم دادی

گور بندی را پابست و گرفتار شدم

تا که در گور کنی همسر کفتار شدم

مرد گفتار بدم در پی رفتار شدم

ناپسندیده به رفتار و بگفتار شدم

اینک آن وجه براتی است که نه مه زین قبل

اعتصام من بربست بدامان تو حبل

تا برون تاخت سمند کرمت از اصطبل

وز پی یاری این بنده نوازیدی طبل

خایه مالیدی مر محتشم السلطنه را

سیر کردی ز کرم صد شکم گرسنه را

منع فرمودی از خوردن خونم کنه را

مهربان کردی دزدان سر گردنه را

نصف باقی را بر شرق نوشتند چکش

بملک زاده فرستاد ز گردون ملکش

گفتم امروز دگر کنده شده از جا کلکش

غافل از آنک نخواهد رسد آهو بتکش

اختر از چاه برون آمد و در چاله فتاد

حاجت طفل چهل ساله بگوساله فتاد

گرد ماه کرم از ابر طمع هاله فتاد

نعش بی بی بکف سوسن غساله فتاد

بارها گفتمش این نکته بعجز و الحاح

گر همی جوئی قدر و شرف و فوز و فلاح

ابدا خوردن این وجه ترا نیست صلاح

این نه مال ملکستی که بود بر تو مباح

این ملک زاده ات اجرای مرا آجر کرد

وجه حلوای مرا پور تو ملا خور کرد

کیسه از زر تهی و دامنم از خون پر کرد

بسکه هر روز طلبکار بمن قرقر کرد

شمر از دست حسین تو بفریاد آید

دجله خشک از طمعش در صف بغداد آید

آنچه بربنده از آن حرص خدا داد آید

چون بیاد آرم چنگیز مرا یاد آید