زآن گه که تو را بر من مسکین نظر است

آثارم از آفتاب مشهورتر است

گر خود همه عیب‌ها بدین بنده در است

هر عیب که سلطان بپسندد، هنر است

دانی که چه گفت زال با رستمِ گرد؟

دشمن نتوان حقیر و بیچاره شمرد

دیدیم بسی، که آبِ سرچشمهٔ خرد

چون بیشتر آمد شتر و بار ببرد

فرق است میانِ آن که یارش در بر

تا آن که دو چشمِ انتظارش بر در

درویش و غنی بندهٔ این خاک درند

و آنان که غنی‌ترند محتاج‌ترند

ما را به جهان خوش‌تر از این یک‌ دم نیست

کز نیک و بد اندیشه و از کس غم نیست

ای آن که به اقبالِ تو در عالم نیست

گیرم که غمت نیست، غم ما هم نیست؟

آنان که به کنجِ عافیت بنشستند

دندانِ سگ و دهانِ مردم بستند

کاغذ بدَریدند و قلم بشکستند

وز دستِ زبانِ حرف‌گیران رستند

تو بر سرِ قدرِ خویشتن باش و وقار

بازیّ و ظرافت به ندیمان بگذار

بس گرسنه خفت و کس ندانست که کیست

بس جان به لب آمد که بر او کس نگریست

مَنشین تُرُش از گردشِ ایّام که صبر

تلخ است ولیکن برِ شیرین دارد

پیشِ که بر آورم ز دستت فریاد؟

هم پیشِ تو از دستِ تو گر خواهم داد

آن را که به جایِ توست هر دَم کَرَمی

عذرش بنه، ار کند به عمری ستمی

ماری تو که هر که را ببینی، بزنی

یا بوم که هر کجا نشینی، بکنی

دریاب، کنون که نعمتت هست به‌دست

کاین دولت و مُلک می‌رود دست به دست

دورانِ بقا چو بادِ صحرا بگذشت

تلخیّ و خوشیّ و زشت و زیبا بگذشت

پنداشت ستمگر که جَفا بر ما کرد

در گردن او بماند و بر ما بگذشت

ترسم نرسی به کعبه، ای اعرابی

کاین ره که تو می‌روی به ترکستان است

شخصی همه شب بر سرِ بیمار گریست

چون روز بشد، بمرد و بیمار بزیست

آن‌کس‌که توانگرت نمی‌گرداند

او مصلحتِ تو از تو بهتر داند

عاجز، باشد که دستِ قوَّت یابد

برخیزد و دستِ عاجزان برتابد

صیّاد نه هر بار شَگالی ببَرَد

افتد که یکی روز پلنگش بخورَد