گنجور » سعدی » دیوان اشعار » غزلیات

سعدی » دیوان اشعار » غزلیات »

غزل شمارهٔ ۱۲۸

چو ترک دلبر من شاهدی به شنگی نیست

چو زلف پرشکنش حلقه فرنگی نیست

دهانش ار چه نبینی مگر به وقت سخن

چو نیک درنگری چون دلم به تنگی نیست

به تیغ غمزهٔ خونخوار لشکری بزنی

بزن که با تو در او هیچ مرد جنگی نیست

قوی به چنگ من افتاده بود دامن وصل

ولی دریغ که دولت به تیزچنگی نیست

دوم به لطف ندارد عجب که چون سعدی

غلام سعد ابوبکر سعد زنگی نیست

نسک‌بان: جستجو در متن سی‌هزار کتاب فارسی

حاشیه‌ها جمع شود / باز شود

تا به حال ۵ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 شما حاشیه بگذارید ...

گویان در ‫۴ سال و ۷ ماه قبل، چهارشنبه ۲۰ شهریور ۱۳۹۸، ساعت ۲۲:۵۵ نوشته:

حلقه فرنگی به چه معناست
آیا واژه فرنگ به معنای امروزی در زمان
سعدی وجود داشته؟

replyپاسخگویی به این حاشیه flagگزارش حاشیهٔ نامناسب linkرونوشت نشانی حاشیه

خشایار در ‫۳ سال و ۷ ماه قبل، یکشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۹۹، ساعت ۰۰:۲۶ نوشته:

مقصود از حلقه زره است. بدین ترتیب زلف پزشکن شاهد به حلقه های زره فرنگی تشبیه شده است.
واژه فرنگ به صلیبیون اشاره دارد ولو از قوم فرانک هم نباشند کما این که در گلستان می گوید اسیر قید فرنگ شدم.

replyپاسخگویی به این حاشیه flagگزارش حاشیهٔ نامناسب linkرونوشت نشانی حاشیه

فاطمه زندی در ‫۱ سال و ۶ ماه قبل، سه‌شنبه ۸ شهریور ۱۴۰۱، ساعت ۲۳:۱۲ نوشته:

غزل ۱۲۸

وزن : مفاعلن فعلاتن مفاعلن فع لان

۱. ترک : در ادب فارسی مظهر زیبایی و غارتگری است /شاهد: معشوق زیبا / شنگی : خوش دلی و شادی ، زیبایی / شکن : پیچ و تاب / حلقه : زره و ریسمان (لغت نامه ) /فرنگی : منسوب به فرنگ ،اروپایی .

تناسب : ترک و فرنگی ، زلف و حلقه .

معنی : هیچ زیبا رویی از لحاظ شیرینی حرکات به پای معشوق زیبا روی من نمی رسد و هیچ حلقه ای حتی حلقه های ساخت فرنگ هم با آن برابری نمی کند.

۲. تنگ بودن دهان معشوق : در سنّت ادبی شاعران دهان معشوق را به هیچ مانند کرده اند و دهان هر چه کوچکتر باشد زیباتر است / نیک : قید است ، دقیق و کامل .

تشبیه تفضیلی : دل شاعر به دهان معشوق و برتری دل به دهان او از لحاظ تنگی .

معنی : با وجود آنکه جز در هنگام سخن گفتن نمی توانی دهان او را ببینی ،اگر خوب دقت کنی ، در می یابی که دهان او از دل من تنگتر نیست.

۳.غمزه : ناز و عشوه ،اشاره به چشم و ابرو / با : در معنی مقابله است ، در برابرِ .

تشبیه : غمزه به تیغ ( اضافه تشبیهی ) / تناسب : تیغ ، لشکر ،مرد جنگی .

معنی تو توانایی آن را داری که با شمشیر کرشمه های خونریزت لشکری را از پای در آوری . بزن ؛ زیرا در آن سپاه هیچ مردی که بتواند با تو بستیزد وجود ندارد.

۴. قوی : سخت و محکم / دولت : سعادت و اقبال .

تشبیه : کنایه : (نیرومندی و چابکی و چالاکی )/استعاره ء مکنیّه : دامن وصل ( دامن جامهء وصل ) .

معنی : دامن وصل را سخت و محکم به دست گرفته بودم ؛اما دریغا که رسیدن به دولت و سعادت با قوی پنجگی امکان پذیر نیست !و به شرط دیگری وابسته است ؛ از این روی، به هجران مبتلا گشتم.

۵. دوم نداشتن : مثل و مانند نداشتن / سعد ابوبکر سعد زنگی: از اتابکان فارس و ممدوح شیخ اجلّ ، سعدی است ۳ / ۲۵۶ .

آرایه ء التفات : از حاضر (من ) به غایب (سعدی ).

معنی : معشوق من از لحاظ لطافت دومی ندارد و بی نظیر است.در شگفتم که چرا همانند سعدی ،که او نیز در لطافت گفتار بی نظیر است ، به غلامی سعد ابو بکر (ممدوح سعدی ) کمر نمی بندد.!

منبع : شرح غزلهای سعدی

دکتر محمد رضا برزگر خالقی

دکتر تورج عقدایی

سعدی : به چه کار آیدت زِ گُل طبقی ؟

از گلستان من ببر ورقی

شاد و تندرست باشید

replyپاسخگویی به این حاشیه flagگزارش حاشیهٔ نامناسب linkرونوشت نشانی حاشیه

بیژن آزاد در ‫۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۱۷:۱۷ نوشته:

می پندارم که مخاطب این غزل هم چون تعداد زیادی از غزل های سعدی یک مرد باشد!؟

replyپاسخگویی به این حاشیه flagگزارش حاشیهٔ نامناسب linkرونوشت نشانی حاشیه

عبدالرضا ناظمی در ‫۷ ماه قبل، شنبه ۴ شهریور ۱۴۰۲، ساعت ۲۰:۰۸ نوشته:

درود خواستم در معنی حلقه فرنگی از نظر دوستان استفاده ببرم آنچه می دانم اینست که در شرحِ آقای خَطیب رَهبر یا مرحومِ برگ‌نیسی «فرنگی» و «حلقه فرنگی» را با زرهِ فرنگی و زرهِ ساخته فرنگ تطبیق کرده‌اند و احتمالا آنهم از بیت زیر نشات گرفته است :

خطِ ماهرویان چو مشکِ تتاری سرِ زلفِ خوبان چو درعِ فرنگی

بنظر حقیر شاید معنی زنار هم بدهد اما احتمال اینکه منظورشان زنجیرهای ساخت فرنگ بوده باشد هم هست زیرا تشبیه حلقه و زنجیر و زلف رایج بوده است .

سلسلۀ موی دوست حلقۀ دام بلاست

مهربانی

replyپاسخگویی به این حاشیه flagگزارش حاشیهٔ نامناسب linkرونوشت نشانی حاشیه

برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.

	غیرفعال و فعال کردن دوبارهٔ حالت چسبانی نوار ابزار به بالای صفحات
	راهنمای نوار ابزار
	پیشخان کاربر
	اشعار و ابیات نشان‌شدهٔ کاربر
	اعلان‌های کاربر
	ادامهٔ مطالعه (تاریخچه)
	خروج از حساب کاربری گنجور
	لغزش به پایین صفحه
	لغزش به بالای صفحه
	لغزش به بخش اطلاعات شعر
	لغزش به بخش حاشیه‌های شعر
	لغزش به بخش تصاویر نسخه‌های خطی، چاپی و نگاره‌های هنری مرتبط با شعر
	لغزش به بخش ترانه‌ها و قطعات موسیقی مرتبط با شعر
	لغزش به بخش شعرهای هم‌آهنگ
	لغزش به بخش خوانش‌های شعر
	لغزش به بخش شرح‌های صوتی
	فعال یا غیرفعال کردن لغزش خودکار به خط مرتبط با محل فعلی خوانش
	فعال یا غیرفعال کردن شماره‌گذاری خطوط
	کپی نشانی شعر جاری در گنجور
	کپی متن شعر جاری در گنجور
	به اشتراک‌گذاری متن شعر جاری در گنجور
	مشابه‌یابی شعر جاری در گنجور بر اساس وزن و قافیه
	مشاهدهٔ شعر مطابق قالب‌بندی کتاب‌های قدیمی (فقط روی مرورگرهای رومیزی یا دستگاه‌های با عرض مناسب)
	نشان کردن شعر جاری
	ویرایش شعر جاری
	ویرایش خلاصه یا برگردان نثر سادهٔ ابیات شعر جاری
	شعر یا بخش قبلی
	شعر یا بخش بعدی

وزن:	مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری:	غزل
دسته:	بدایع
منبع اولیه:	ویکی‌درج

ورود به گنجور

غزل شمارهٔ ۱۲۸