تو که در علم خود زبون باشی

عارف کردگار چون باشی؟

«رو مجرد شو مجرد را ببین».

حجاب چهره جان می شود غبار تنم

خوشا دمی که از این چهره پرده برفکنم

گرنه موش دزد در انبان ماست

گندم اعمال چل‌ساله کجاست؟

اول ای جان دفع شر موش کن

بعد از آن در جمع گندم جوش کن

ترا یزدان همی‌گوید، که در دنیا مخور باده

ترا ترسا همی‌گوید، که در صفرا مخور حلوا

ز بهر دین نه بگذاری، حرام از گفتن یزدان

ز بهر تن تو بگذاری، حلال از گفته ترسا

ای نقد اصل و فرع ندانم چه گوهری

کز آسمان تو برتر و از خاک کمتری

خاربُن در قوت و برخاستن

خارکن در سستی و در کاستن

شباهت علم اخلاق به علم طب

نار خندان باغ را خندان کند

صحبت نیکانت از نیکان کند

اندر این ره می خروش و می خراش

تا دم رفتن دمی غافل مباش

ای هر دو جهان محو خودآرایی تو

کس را نبود ملک به زیبائی تو

یکتائی تو باعث جمیعت ما

جمعیت ما شاهد یکتائی تو

مجملش گفتم نکردم زان بیان

ورنه هم لب‌ها بسوزد هم زبان

طبیبی که باشد ورا زرد روی

از او داروی سرخ روئی مجوی

چو علمت هست خدمت کن که زشت آید بر دانا

گرفته چینیان احرام و مکی خفته در بطحا

ای بسا ابلیس آدم‌روی هست

پس به هر دستی نباید داد دست

در ره منزل لیلی که خطرهاست در آن

شرط اول قدم آن است که مجنون باشی

او را به چشم پاک توان دید چون هلال

هر دیده جای جلوه آن ماه پاره نیست

نگویم در آن کس بجز یار نی

ولی غیر او کس پدیدار نی

در آن پرتو افکن یکی نور بود

که از غیر او دیده ها کور بود

تا نگشتند اختران از ما نهان

دان که پنهان است خورشید جهان

بلند آن سر که او خواهد بلندش

نژند آن دل که او خواهد نژندش

گرت عزت دهد رو ناز می‌کن

وگر نه چشم حسرت باز می‌کن

مبادا آنکه او کس را کند خوار

[...]