هوشیاران ز خواب بیدارند

گرچه مستان خفته بسیارند

با خران گر به آب‌خور نشوند

با دل پر خرد سزاوارند

هستشان آگهی که نه ز گزاف

[...]

جز که هشیار حکیمان خبر از کار ندارند

که فلک باز شکار است و همه خلق شکارند

نه عجب گر نبودشان خبر از چرخ و ز کارش

کز حریصی و جهالت همه در خواب و خمارند

برزگاران جهانند و همه روز و همه شب

[...]

از بهر چه این خر رمه بی‌بند و فسارند؟

یک ذره نسنجند اگر بیست هزارند

گفتن نتوانند، چو گوئی ننیوشند

کز خمر جهالت همه سر پر ز خمارند

ارز سخن خوب خردمندان دانند

[...]

گروهی را که عزّ و جاه دارند

به دست خواری و سختی سپارند

همان دهها که گفتی چون قفارند

کنون از خرّمی چون قندهارند

که آنجا پیر و برنا شاد خوارند

همه کنغالگی را جان سپارند

زنان گفتار مردان راست دارند

به گفت خوش تن ایشان را سپارند

ترا نز شهریاران می شمارند

گروهی خود به مردت می ندارند

گروهی در تن من طمع دارند

ز کام خویش جستن جان سپارند

اگر چه صعب راهی پیش دارند

مران را گلشن و طارم شمارند

بتان و خوبرویان بی شمارند

که زلف از مشک و بر از سیم دارند

نه شاهان جهان باژت گزارند

دل و دیده بفرمان تو دارند

کجا این را به نکته برشمارند

پس از ما بر نگارستان نگارند

غریبان را غریبان یاد آرند

که ایشان یکدگر را یادگارند

گروهی ناوک و ژوپین سپارند

به زخمش جوشن و خفتان گذارند

کنون نیکان چو گلها در بهارند

بداندیشان چو گلبن پر ز خارند

شبگیر ز گل فاختگان بانگ برآرند

گوییکه سحرگاه همی خواب گزارند

ماه سه شبه از بر گردن بنگارند

از غالیه، بی‌آنکه همی غالیه دارند

گیتی و فلک به کشتن من یارند

زان بر من روز و شب همی غم بارند

نشگفت گرم ز دست می نگذارند

در معرکه دست تو مبارز دارند

ترکان پریوش به دو رخ همچو نگارند

وز ناز به باده چو گل و سرو ببارند

سرمایهٔ عیشند چو بر جام برآیند

پیرایهٔ نازند چو در خدمت یارند

ترکان سپاهی و فروزنده سپاهند

[...]

در جهان هر چه هست در کارند

آنکه مجبور و آنکه مختارند